22 and 24 carat gold महाराष्ट्र शासनाने महिलांच्या सबलीकरणासाठी सुरू केलेली ‘लाडकी बहीण योजना’ गेल्या काही महिन्यांपासून चर्चेत आहे. या योजनेअंतर्गत पात्र महिलांना आर्थिक सहाय्य देण्यात येते. परंतु अलीकडेच या योजनेच्या अंमलबजावणीमध्ये मोठ्या प्रमाणावर गैरव्यवहार आणि फसवणूक झाल्याचे उघड झाले आहे. या लेखात आपण या फसवणुकीच्या विविध पैलूंचा आढावा घेणार आहोत आणि सध्याच्या परिस्थितीबद्दल जाणून घेणार आहोत.
फसवणुकीचे स्वरूप
गेल्या काही महिन्यांमध्ये लाडकी बहीण योजनेच्या नावाखाली काही असामाजिक तत्वांनी मोठ्या प्रमाणात फसवणूक केल्याचे समोर आले आहे. या फसवणुकीमध्ये गुन्हेगारांनी:
- बनावट बँक खाती उघडली
- या खात्यांमधून लाखो रुपयांची अनधिकृत उचल केली
- अशा प्रकारच्या तब्बल २५०० पेक्षा अधिक बनावट खात्यांचा वापर केला
विशेष म्हणजे, या फसवणुकीसाठी गुन्हेगारांनी अनेक महिलांच्या घरातील पुरुष सदस्यांचे आधार कार्ड आणि इतर महत्त्वाचे कागदपत्रे वापरली. हे कागदपत्रे कधीकधी फसवून तर कधी अनभिज्ञतेचा फायदा घेऊन मिळवले गेले.
पोलिसांची कारवाई
या प्रकरणाची गंभीरता लक्षात घेता, पोलिसांनी तत्काळ कारवाई केली आहे. अनेक आरोपींना अटक करण्यात आली असून, त्यांच्यावर कायदेशीर कारवाई सुरू आहे. या प्रकरणात अनेक बनावट कागदपत्रे, मोबाईल फोन आणि सिम कार्ड्स जप्त करण्यात आले आहेत.
शासनाने या प्रकरणी लक्ष वेधल्यानंतर, अधिक चौकशी आणि कारवाईचे आदेश देण्यात आले आहेत. पोलीस आणि आर्थिक गुन्हे शाखा या प्रकरणात समन्वय ठेवून काम करत आहेत.
अर्जांची पुन्हा तपासणी
योजनेत गैरव्यवहार झाल्याचे समोर आल्यानंतर, महिला आणि बालविकास विभागाने सर्व अर्जांची पुन्हा तपासणी करण्याचा निर्णय घेतला आहे. या पुनर्तपासणीदरम्यान पुढील बाबी आढळून आल्या:
- काही महिलांनी योजनेच्या नियमांचे उल्लंघन करून अर्ज भरले होते
- अनेक अर्ज नियमांना अनुसरून नव्हते
- काही बँक खाती आधार कार्डशी जोडलेली नव्हती
आता जिल्हा पातळीवर सर्व अर्जांची तपासणी जोरात सुरू आहे. ज्या महिलांनी नियमांचे उल्लंघन केले आहे, त्यांना या योजनेचे लाभ मिळणार नाहीत.
अर्जांची संख्या आणि सद्यस्थिती
या योजनेसाठी एकूण २ कोटी ६३ लाख महिलांनी अर्ज केले होते. हा आकडा खूपच मोठा आहे आणि योजनेच्या लोकप्रियतेचे द्योतक आहे. परंतु अनेक अर्जदारांची बँक खाती आधार कार्डशी जोडलेली नव्हती, त्यामुळे अधिकारी आता प्रत्यक्ष घरोघरी जाऊन अर्जांची तपासणी करत आहेत.
या प्रक्रियेमुळे पात्र महिलांची अचूक संख्या समोर येत आहे आणि त्यामुळे खरोखर गरजू आणि पात्र महिलांनाच योजनेचे लाभ मिळतील याची खात्री होत आहे.
पुरुषांचा गैरवापर
तपासणीदरम्यान एक धक्कादायक बाब समोर आली आहे. काही ठिकाणी पुरुषांनीही या महिला-केंद्रित योजनेचा फायदा घेतल्याचे आढळले आहे. या फसवणुकीमध्ये त्यांनी:
- महिलांसारखी नावे वापरली (उदा. ‘प्रीतम’ सारखी नावे जी दोन्ही लिंगांसाठी वापरली जाऊ शकतात)
- बनावट कागदपत्रे तयार केली
- खोटी माहिती सादर केली
या प्रकारच्या फसवणुकीमुळे खऱ्या लाभार्थ्यांना मिळणारा निधी कमी झाला आहे.
शासनाची पावले
या गैरप्रकारांना आळा घालण्यासाठी, शासनाने कडक उपाययोजना केल्या आहेत:
- सर्व अर्जांची पुन्हा व्यवस्थित तपासणी करण्याचे आदेश दिले आहेत
- पात्रता निकषांची काटेकोर अंमलबजावणी करण्यात येत आहे
- बँक खात्यांची आधार कार्डशी लिंक तपासली जात आहे
- संशयास्पद प्रकरणांमध्ये प्रत्यक्ष घरोघरी जाऊन तपासणी केली जात आहे
- गैरव्यवहार करणाऱ्यांवर कडक कारवाई करण्यात येत आहे
मार्चमधील वितरण
मार्च महिन्यात या योजनेंतर्गत २ कोटी ४७ लाख महिलांना आर्थिक लाभ वितरित करण्यात आले. परंतु यातही काही महिलांनी खोटी माहिती देऊन अनधिकृतपणे लाभ घेतल्याचे आढळले आहे. त्यामुळे आता पुन्हा एकदा सर्व लाभार्थ्यांची पडताळणी करण्याचे आदेश देण्यात आले आहेत.
लाभार्थ्यांसाठी काय करावे?
जर आपण या योजनेसाठी अर्ज केला असेल तर पुढील बाबींची काळजी घ्या:
- आपले बँक खाते आधार कार्डशी जोडलेले असल्याची खात्री करा
- योजनेच्या नियमांनुसार आपण पात्र असल्याची खातरजमा करा
- अधिकृत कागदपत्रेच सादर करा
- कोणत्याही मध्यस्थाच्या मदतीशिवाय स्वतः अर्ज करा
- कोणत्याही शंकेच्या बाबतीत अधिकृत हेल्पलाइनवर संपर्क साधा
लाडकी बहीण योजना महिलांसाठी महत्त्वाची योजना आहे. परंतु यात झालेल्या गैरव्यवहारामुळे खऱ्या लाभार्थ्यांना त्रास सहन करावा लागत आहे. शासनाच्या नव्या उपाययोजनांमुळे आता पात्र महिलांनाच योजनेचे लाभ मिळतील अशी अपेक्षा आहे.
योजनेतील गैरव्यवहारांबद्दल नागरिकांनी सतर्क राहणे आणि अशा प्रकारच्या फसवणुकीबद्दल अधिकाऱ्यांना माहिती देणे आवश्यक आहे. केवळ सामूहिक प्रयत्नांनीच अशा प्रकारच्या योजनांचा खरा लाभ गरजूंना मिळू शकेल.
वाचकांसाठी महत्त्वाचा इशारा: प्रस्तुत लेखात दिलेली माहिती विविध स्रोतांमधून संकलित केली आहे. या माहितीचा आधार घेऊन कोणताही निर्णय घेण्यापूर्वी वाचकांनी स्वतः पूर्ण चौकशी करावी. लाडकी बहीण योजनेच्या अधिकृत माहितीसाठी महाराष्ट्र शासनाच्या अधिकृत वेबसाइटला भेट द्या किंवा संबंधित विभागांशी संपर्क साधा. आम्ही या माहितीच्या अचूकतेची हमी देत नाही आणि कोणत्याही चुकीच्या निर्णयासाठी जबाबदार राहणार नाही. कृपया सावधगिरीने आणि विवेकबुद्धीने निर्णय घ्या.
